محققان و نویسندگان مقالات و تحقیقات علمی، برای شروع تحقیقات خود نیاز به اطلاعات تحقیقات گذشته دارند. آنها برای دریافت نتایج تحقیقات پیشین معمولاً کتب یا مقالات محققان گذشته را تهیه می‌کنند و پس از دریافت اطلاعات و جزئیات تحقیقات نویسندگان دیگر، تحقیقات آنان را ادامه می‌دهند و یا همان تحقیقات را در محیط جدید و برخی اوقات با متغیرهای جدید تکرار می‌کنند. در چنین مواردی محققان بایستی برای احترام به تحقیقات گذشته، نام تحقیق و نویسنده آن را در مقاله خود ذکر کنند. در صورتی که نویسنده مقاله‌ای بدون ذکر نام نویسنده یک تحقیق از مطالب و نتایج آن در مقاله خود استفاده کند، مرتکب سرقت علمی شده است. سرقت علمی در سطح جهانی دارای برخی مجازات‌هایی است و اغلب برای تشخیص آن از انواع مختلف نرم افزارهای تشخیص سرقت علمی و یا نرم افزار plagiarism استفاده می‌کنند. در این مطلب قصد داریم به معرفی چند مورد پرکاربرد از این نرم افزارها بپردازیم.
سرقت علمی چیست؟
سرقت علمی یا همان plagiarism به معنای بهره بردن از کار علمی یک شخص بدون استناد دادن به آن و ذکر نویسنده کار اصلی است. در اغلب اوقات نویسنده اصلی از انجام این کار بی اطلاع است. می‌توان گفت سرقت علمی عبارت است از بهره مندی از روش تحقیق، نتایج، ایده‌ها و حتی سخنان فردی دیگر بدون استناد به مطالب اصلی و ذکر نام آن فرد.
انواع مختلف سرقت علمی
سرقت علمی انواع مختلفی دارد که البته تمام انواع آن بسیار مهم و داشتن اطلاع کافی و دوری از آنها برای تمام نویسندگان اجباری است. در این قسمت قصد داریم مهم‌ترین انواع سرقت علمی را نام برده و تعریف کنیم.
سرقت علمی مستقیم
سرقت علمی مستقیم عبارت است از رونویسی کلمه به کلمه از نقل قول افراد دیگر بدون انتساب دادن نوشته به نویسنده اصلی و بدون قرار دادن عبارت مذکور در داخل علامت گیومه. سرقت علمی به صورت عمدی از کار دیگران کاری غیر اخلاقی است و از نظر آکادمیک به عنوان یک تقلب علمی در نظر گرفته خواهد شد. این کار در شرایط مختلف مجازات خاص خود را خواهد داشت.
سرقت علمی از خود
سرقت علمی از خود یا self plagiarism زمانی اتفاق می‌افتد که یک دانشجو از نتایج تحقیقات پیشین خود و یا برخی عبارات آن استفاده کند، در حالی که از تمامی اساتیدی که به هر نحوی در پروژه مشارکت داشته‌اند، کسب اجازه نکرده باشد. به عنوان مثال در صورتی که شما در دوران دبیرستان تحقیقاتی را انجام داده‌اید، نمی‌توانید بدون کسب اجازه از اساتید آن دوره نتایج تحقیق را در کارهای تحقیقاتی دانشگاهی خود به کار برید.
نوع دیگری از سرقت علمی از خود زمانی اتفاق می‌افتد که شما نتیجه یک کار تحقیقاتی را به عنوان تحقیق کلاسی به دو استاد مختلف ارائه داده باشید و از هر دوی اساتید مربوط اجازه کسب نکرده باشید.
سرقت علمی Mosaic
این نوع از سرقت علمی زمانی اتفاق می‌افتد که نویسنده عین یک نقل قول و یا ترجمه دقیق یک عبارت از نویسنده‌ای دیگر را بدون هیچ تغییر ساختاری و بدون علامت گیومه در متن خود استفاده کند. این نوع از سرقت علمی چه به صورت سهوی و چه به صورت عمدی، از نظر آکادمیک تقلب محسوب می‌شود و دارای مجازات است.
بیشتر بخوانید: مجازات سرقت علمی در ایران چیست؟
سرقت علمی تصادفی
این نوع از سرقت علمی نیز مربوط به زمانی است که نویسنده در استناد دادن به منابع اصلی غفلت کند و یا اشتباهی را به صورت غیر عمدی مرتکب شود. همچنین زمانی که نویسنده بدون آگاهی و به صورت غیر عمد عبارات مشابه با منابع دیگر استفاده می‌کند، مرتکب این نوع از سرقت علمی شده است. دانشجویان و نویسندگان مقالات بایستی نحوه رفرنس دهی مناسب و صحیح به مقالات دیگر را بیاموزند و در هنگام نگارش تحقیقات خود به آن توجه کافی را داشته باشند.
غیر عمدی بودن سرقت علمی مسئولیت انجام آن را از نویسنده سلب نمی‌کند و موارد سرقت علمی تصادفی در رابطه با مجازات هیچ تفاوتی با سایر انواع سرقت علمی نخواهند داشت.
نرم افزار plagiarism و انواع پرکاربرد آن
امروزه با گسترش روز افزون تکنولوژی، سرقت علمی به یک مسئله و مشکل جدی برای نویسندگان تبدیل شده است. متاسفانه بسیاری از مردم بدون توجه به حق کپی رایت نتایج کسب شده از تحقیقات دیگر و یا نقل قول‌های دیگران را به نام خود جلوه می‌دهند. مجلات علمی برای اطمینان از اصالت مقالاتی که برای آنها ارسال می‌شود، نیاز دارند تا بدانند آیا در نگارش مقالات مذکور سرقت علمی اتفاق افتاده است و یا مطالب حاصل تحقیقات خود نویسنده است. همچنین نویسندگان مقالات برای این که مرتکب سرقت علمی ناخواسته نشوند، بایستی متن خود را به طریقی تحت کنترل و بررسی قرار دهند. برای این منظور نرم افزارهای مختلفی طراحی شده‌اند که سرقت علمی احتمالی موجود در متون را تشخیص می‌دهند. امروزه در داخل ایران نیز نرم افزارهایی برای تشخیص سرقت علمی طراحی گشته‌اند که شباهت‌های احتمالی متون نگارش شده جدید را به متون قبلی تشخیص می‌دهند. در حال حاضر این نرم افزارها برای کنترل مقالات ارسال شده برای برخی مجلات فارسی و همچنین یافتن مشابهت احتمالی بین پایان نامه دانشجویان با تحقیقات گذشته به کار می‌رود. در ادامه به معرفی سه نرم افزار plagiarism پرکاربرد برای متون فارسی می‌پردازیم.
سامانه سمیم نور اولین سامانه مشابهت یاب متون فارسی است. این نرم افزار مقالات فارسی را با انبوه مقالات و کتب موجود در زمینه علوم انسانی و اسلامی مورد مقایسه قرار می‌دهد و میزان مشابهت متون را تخمین می‌زند ولی دارای منابع کافی برای تشخیص سرقت علمی در زمینه‌های فنی نیست. این سامانه منابع مورد مقایسه را از داده‌های نورلایب و نورمگز دریافت می‌کند.
این سامانه اغلب برای تشخیص سرقت علمی احتمالی در پایان نامه دانشجویان به کار می‌رود. این سامانه مربوط به پژوهشگاه علوم و فنون اطلاعات ایران( ایرانداک) است. در حال حاضر استفاده از این نرم افزار و یافتن درصد مشابهت بین پروپوزال و پایان نامه دانشجویان برای جلسه دفاع الزامی است.
این سامانه نیز برای تشخیص مشابهت احتمالی بین مقالات فارسی و تحقیقات گذشته طراحی شده است. سامانه مذکور مربوط به پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات جهاد دانشگاهی است و در زمینه‌های مختلف علمی از جمله مهندسی، پزشکی و علوم انسانی کاربرد دارد.
آیا شما تجربه استفاده از انواع دیگر نرم افزار Plagiarism را دارید؟ به نظر شما بهترین نرم افزار کدام است؟ نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
سلام
سایت http://smallseotools.com/plagiarism-checker اصلاً خوب نیست. حتی کلمات کلیدی رو هم پلاجیاریسم معرفی میکنه. براساس فراوانی کلمات در گوگل بررسی میکنه نه جمله.
ممنون دوست عزیز که نظرات شما را با ما به اشتراک می‌گذارید.