اخذ فاند و کمک‌های مالی برای ادامه تحصیل هدف بسیاری از دانشجویان است، زیرا به این صورت می‌توان مخارج سنگین تحصیل را کاهش داد. اهمیت دریافت فاند در مقطع دکتری برای دانشجویان بیشتر می‌شود. به این دلیل که دانشجویان دکتری علاوه بر دریافت کمک هزینه تحصیلی، حقوق ماهانه نیز دریافت می‌کنند. بنابراین طبیعی است که همیشه رقابت سنگینی برای دریافت فاند در مقطع دکتری وجود داشته باشد. اگر شما هم جزو کسانی هستید که مایل به دریافت فاند برای ادامه تحصیل خصوصاً در دوره دکتری هستند، باید با مراحل و شرایط فاند دکتری آشنا شوید. پس در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
بورسیه تحصیلی در مقطع دکترا
بسته به رشته و دانشگاهی که انتخاب می‌کنید، نحوه اخذ بورسیه تحصیلی یا فاند می‌تواند متفاوت باشد. فاندهای تحصیلی را می‌توان به 2 دسته تقسیم کرد.
1- بورسیه‌ای که شامل حقوق و دستمزد می‌شود.
این بورس هزینه‌ای است که به عنوان حقوق و دستمزد به خود دانشجو پرداخت می‌شود.
2- بورسیه‌ای که فقط شامل پرداخت شهریه یا دیگر هزینه‌های رایج می‌شود.
و دسته دوم مبلغی است که به پرداخت شهریه یا دیگر هزینه‌های تحصیل دانشجو کمک می‌کند. در واقع فاند تحصیلی کمکی از جانب دانشگاه‌ها، مراکز علمی، شرکت‌های خارج از دانشگاه به دانشجویان با استعداد است. بنابراین برای گرفتن بورسیه حتماً باید رزومه قوی داشته باشید. بورسیه تحصیلی بیشتر برای افرادی که به دنبال تحصیلات تکمیلی هستند در نظر گرفته می‌شود.
هر چند که که انواع فاندهای مختلفی وجود دارد، اما معمولاً دانشجویان مقطع دکتری بیشتر به دریافت یکی از بورسیه های دستیار پژوهشی ( research assistantship ) یا دستیار آموزشی ( teaching assistantship ) روی می‌آورند. لازم به ذکر است که هر دو مورد یک موقعیت شغلی به حساب می‌آیند. در موقعیت شغلی دستیار پژوهشی ( RA )، دانشجویان به واسطه‌ی انجام امور پژوهشی حقوق می‌گیرند. در این حالت کاری که فرد انجام می‌دهند، حضور آزمایشگاه‌ها، شرکت در کنفرانس‌ها، نوشتن مقالات یا کمک در ویرایش کتاب و مقالات استاد راهنما و … است. برای دریافت این نوع فاند، نیاز است تا به طور مستقیم با استاد منتخب ارتباط برقرار کنید و اما دستیار آموزشی کسی است که به امور کمک آموزشی مثل برگزاری کلاس حل تمرین، تصحیح اوراق امتحانی و … می‌پردازد. برای به دست آوردن این نوع فاند نمره مهارت speaking شما باید در تافل بالای ۲۵ و در آیلتس بالای ۷ باشد.
چند توصیه مهم
معمولاً دانشگاه‌ها 2 ماه قبل از شروع ترم جدید تحصیلی، در وب سایت خود، درخواست‌های دانشجویان بین المللی را از طریق ثبت نام به عنوان متقاضی دریافت فاند دریافت کرده و مدارک لازم را اخذ می‌کنند. این پروسه یک پروسه طولانی است و متقاضی نباید ثبت نام خود را به روزهای آخر واگذار کند، زیرا ممکن است اشکالاتی مانند نقص مدارک به وجود آید. شما باید زمان کافی برای رفع مشکلات داشته باشید. فارغ از این مساله، مدارکی که از شما درخواست خواهد شد، ظرف مدت زمان اندک قابل تهیه نیستند. پس برای اخذ فاند، باید در بهترین موقعیت زمانی اقدام کنید. معمولاً مدارکی که از متقاضی درخواست می‌شود عبارت است از ترجمه مدرک تحصیلی، ریز نمرات، مدارکی برای احراز هویت مانند پاسپورت، مدرک زبان، روزمه و ….
بسیاری از دانشگاه‌ها قبل از پذیرش نهایی دانشجویان، از نزدیک با آن‌ها مصاحبه می‌کنند. این یک فرصت طلایی برای دانشجویان است. زیرا علاوه بر اینکه می‌توانند توانایی‌های خودشان را بیشتر اثبات کنند، از نزدیک محلی را که قرار است چند سال در آنجا زندگی کنند، مشاهده کرده و بیشتر با آنجا آشنا می‌شوند.
توصیه ما این است که قبل ارسال مدارک به دانشگاه، اطلاعات کافی درباره آن جمع‌آوری کنید. اعتبار علمی دانشگاه را بررسی کنید. اگر قصد مهاجرت ندارید و پس از تحصیل به کشور باز خواهید گشت، مطمئن شوید که وزارت علوم یا وزارت بهداشت ایران، آن دانشگاه را در مقطع دکتری معتبر می‌داند. درباره اساتید تحقیق کنید. این شما هستید که باید با جستجو و تلاش زیاد، استاد مناسب را پیدا کنید و این را بدانید که استاد راهنما سهم بسیار مهمی در موفقیت شما دارد. در نهایت اگر پاسخ‌هایی که یافتید برایتان قانع کننده بود و مطمئن شدید که دانشگاه مورد نظر خود را یافته‌اید برای ارسال مدارک اقدام کنید.
نحوه اخذ بورسیه تحصیلی در اروپا برای دانشجویان خارجی
اگر شرایط فاند دکتری را داشته باشید و موفق به اخذ بورسیه شوید، در کنار تحصیل باید در انجام یک پروژه هم شرکت کنید. در واقع بورسیه برای آسان کردن شرایط برای متقاضی تحصیل در نظر گرفته می‌شود. در بسیاری از کشورها امکان تحصیل با بورس به صورت رایگان ( با اخذ فول فاند ) نیز وجود دارد و حتی شانس متقاضیان برای دریافت کمک هزینه زندگی هم بسیار بالا است. اخذ بورسیه تحصیلی در مقطع دکترا با مقاطع دیگر تفاوت‌هایی دارد. نخست باید متقاضی استاد راهنمایی برای خود پیدا کند. پس از ارائه رزومه به استاد و تایید رزومه توسط او، برای دریافت بورسیه اقدام نماید. عموماً مدارک مورد نیاز برای اخذ بورسیه تحصیلی در مقطع دکترا در اروپا عبارتند از:
- رزومه تحصیلی
- مقالات بین‌المللی
- ارائه مدارک تحصیلی دوره‌های گذشته با نمرات بالا
- ارائه آیلتس ۷ به بالا
- نامه تائیدیه از استاد راهنما
کشورهای زیادی در اروپا وجود دارند که با بهترین شرایط پذیرای افرادی هستند که قصد ادامه تحصیل خصوصاً در مقطع دکتری را دارند. در ادامه به عنوان مثال به شرایط فاند دکتری در کشور آلمان می پردازیم.
نحوه اخذ بورسیه تحصیلی در آلمان برای دانشجویان خارجی
کشور آلمان بیشترین بورسیه مقطع دکترا در اروپا را ارائه می‌دهد. متقاضیان دریافت بورسیه تحصیلی در کشور آلمان برای مقطع دکترا، نخست نیازمند یک سوپروایزر هستند. منظور از سوپروایزر همان استاد راهنمایی است که متناسب با اهداف تحصیلی و شغلی دانشجو انتخاب شده باشد. پس از مکاتبه با استاد و دریافت تاییدیه از او دانشجو می‌تواند مدارک خود را به دانشگاه ارسال کند. مدارک لازم برای دریافت بورسیه تحصیلی عبارت است از:
- رزومه
- فرم درخواست بورسیه
- مدارک تحصیلی مقاطع گذشته
- مدرک زبان ایلتس و یا مدرک زبان آلمانی مورد نیاز هر مقطع
- پاسپورت معتبر
- ریز نمرات
- تاییدیه سوپروایزر در مقطع دکترا
- انگیزه نامه یا SOP
- توصیه نامه از استاد
- مقالات بین المللی
تحصیل در آلمان در مقطع دکترا به 2 صورت انجام می پذیرد. نخست دوره فردی دکترا است که معمولاً 3 تا 5 سال طول می کشد، اغلب دانشجویان بین‌المللی این نوع از پذیرش را انتخاب می‌کنند. در این حالت، استاد متخصص همراه دانشجو است و در تمام مراحل و تحقیق و پژوهش دانشجو را راهنمایی می کند. اما دومین حالت دوره ساختاری دکترا است که در آن مباحث درسی توسط دانشگاه ارائه می شود و تعدادی از متخصصان امر به دانشجویان آموزش های لازم را می دهند.
مهم ترین مرحله دریافت فاند تحصیلی در آلمان اخذ ویزا است. حتماً این نکته را در نظر داشته باشید اخذ ویزا از برای کشور آلمان خصوصاً برای ایرانیان بسیار زمان بر و سخت است و حتماً باید در ارائه مدارک درخواست شده از شما برای اخذ ویزا حتما دقت کنید. اخذ ویزا برای دانشجویان خارج از اتحادیه اروپا الزامی است و فرد متقاضی باید اجازه اقامت بلند مدت هم دریافت کند. بنابراین ایرانیانی که درخواست اخذ ویزا دارند باید برای دریافت ویزای نوع D به سفارت آلمان واقع در شهر تهران درخواست دهند. برای اخذ ویزا لازم است که مدارک زیر را ارائه دهید.
- فرم تکمیل شده ویزای دانشجویی
- پاسپورت
- دو قطعه عکس
- نامه پذیرش از دانشگاه مورد نظر
- رزومه کاری و تحصیلی
- ارائه نامه تمکن مالی که براساس میزان دریافت بورسیه متقاضی متفاوت است.
- نامه بیمه درمانی
- ارائه مدرک زبان آلمانی یا انگلیسی
- گواهی تولد و ازدواج
- گواهی عدم سوء پیشینه متقاضی
از مزایای اخذ بورسیه تحصیلی در آلمان می‌توان به امکان اخذ ویزای جست‌وجوی کار در آلمان پس از پایان مدت تحصیل اشاره کرد. . ویزای کار آلمان فرصتی برای خارجیان واجد شرایط برای اقامت گزیدن و کاریابی فراهم می آورد و دارنده این ویزا شانس ورود به کشور و اقامت تا مدت 2 سال را می دهد. البته امکان تمدید ویزا و دریافت کارت آبی در ادامه نیز وجود دارد.
نحوه اخذ بورسیه تحصیلی در کانادا برای دانشجویان خارجی
اکثر دانشگاه‌های کانادا جزو دانشگاه‌های برتر دنیا هستند و بودجه دولتی دارند و این یعنی در عین ارائه خدمات آموزشی با کیفیت و پایین بودن هزینه‌های تحصیل نسبت به برخی از کشورها مانند انگلیس، آمریکا و استرالیا پایین‌تر است. هرچند که بخش زیادی از بورسیه تحصیلی کانادا به دانشجویان اهل خود کانادا اختصاص می‌یابد، اما برای دانشجویان خارجی نیز کمک هزینه‌های تحصیلی قابل قبولی در نظر گرفته می‌شود. با این حال سازمان مهاجرت، پناهندگی و شهروندی کانادا یعنی IRCC، از دانشجویان بین‌المللی توقع داشتن تمکن مالی و پوشش هزینه‌های زندگی و تحصیل را دارد.
بورسیه‌های ارائه شده برای مقطع دکترا در کشور کانادا معمولاً به 2 صورت دستیار آموزشی ( TA ) و یا دستیار تحقیقاتی ( RA ) ارائه می‌شوند و دانشجویان براساس نوع بورسیه دریافتی می‌توانند در ازای مبلغی که برای بورسیه دریافت می‌کند، به تدریس در دانشگاه یا انجام تحقیقات و فعالیت‌های علمی مشغول می شود. این 2 نوع بورسیه مبالغی تا 18 هزار دلار کانادا را پوشش می‌دهند. همان‌طور که تا اینجا متوجه شدید شرایط فاند دکتری در کشور کانادا کمی سخت‌گیرانه است، اما اگر به هر دلیلی فکر می‌کنید که می‌توانید فاند تحصیلی دریافت کنید، بهتر است مدارک زیر را آماده کنید.
- مدارک تحصیلی اسکن شده همراه با ترجمه
- ریز نمرات اسکن شده همراه با ترجمه
- عکس 3.5 در 4.5
- کد پستی و آدرس دانشجو
- انگیزه نامه یا SOP
- توصیه نامه
- مدرک زبان آیلتس یا تافل
- ارائه مقالات بین المللی و پروپوزال‌های دانشجو در مقاطع تحصیلی مختلف
اگر شرایط فاند دکتری در کانادا را داشته باشید و موفق به اخذ بورسیه تحصیلی شوید، در مرحله بعدی می‌بایست برگه پذیرش خود را به همراه مدارک هویتی به سفارت کانادا تحویل داده و درخواست ویزای تحصیلی کانادا نمایید. اخذ ویزای تحصیلی کانادا برخلاف کشور آلمان بسیار آسان است. برای صرفه جویی در وقت و هزینه ها بخش اعظم پروسه اخذ ویزای تحصیلی کانادا به صورت آنلاین انجام می‌شود. البته این پروسه معمولاً 9 هفته طول می‌کشد. مرحله نهایی هم تست‌های بایومتریک و مراحل اداری اخذ ویزای است.
نحوه اخذ بورسیه تحصیلی در آمریکا برای دانشجویان خارجی
بورسیه تحصیلی آمریکا برای دانشجویان توانمند در زمینه‌های تحقیقاتی و پژوهشی در نظر گرفته می‌شود. همانند سایر کشورها یکی از شرایط فاند دکتری در آمریکا، داشتن رزومه پژوهشی قوی و سابقه آموزشی عالی است. بورسیه‌های تحصیلی آمریکا با عناوین: فرصت مطالعاتی، Award، بورس‌های تحقیقاتی، بورسیه دستیار تدریس TA و بورسیه دستیار پژوهش RA ارائه می‌شود.
دوره تحصیلی دکترا در آمریکا به 2 حالت آموزش محور و یا پژوهش محور است و بین 3 تا 6 سال طول می‌کشد. معمولاً حالت پژوهش محور، متقاضیان بیشتری دارد و اکثر اساتید این شیوه تحصیلی را توصیه می‌کنند. همانند مواردی که قبلاً ذکر شد، در آمریکا نیز جلب نظر اساتید برای اخذ بورسیه روش رایجی است که متقاضیان ایرانی نیز از این بسیار استفاده می‌کنند.
روش دیگر همان روش رایج ارسال مدارک برای دانشگاه است. اگر برای تحصیل در دوره دکتری در آمریکا نتوانید از بورسیه تحصیلی استفاده کنید، در نظر داشته باشید که هزینه تحصیل در آمریکا حدود ۱۰ الی ۴۰ هزار دلار در سال است. البته تحصیل در دانشگاه‌های ایالتی هزینه کمتری برای متقاضی خواهد داشت.
در آخر بهتر است به 2 سوال رایج و مهم نیز پاسخ دهیم. اول اینکه برای اپلای مقطع دکتری در آمریکا چه مدارکی لازم است؟
- مدارک تحصیلی مقاطع پیشین
- ریز نمرات
- ارائه رزومه تحصیلی و پژوهشی
- داشتن انگیزه‌نامه
- ارائه دو توصیه نامه از اساتید
- ارائه مدرک زبان انگلیسی TOEFL یا IELTS
- برای برخی رشته‌ها آزمون GRE و برخی دیگر آزمون GMAT ضروری است.
- گواهی اثبات تمکن مالی شما در تحصیل برای کسانی که از بورسیه استفاده نمی‌کنند.
و سوال آخر اینکه برای اخذ ویزای آمریکا چه مدارکی لازم است؟
- کپی از صفحه نخست پاسپورت یا ترجمه شناسنامه برای کسانی که پاسپورت در حال حاضر ندارند.
- رزومه متقاضی به زبان انگلیسی
- ترجمه رسمی مدارک تحصیلی
- مدرک زبان الزامی نیست اما در صورت عدم شرکت در دوره های زبان دانشگاه مدارک تافل با حداقل نمره ۷۰ در آزمون IBT و ۵۰۰ در آزمون PBT و یا IELTs با نمره 6 نیاز است.
- حداقل ۴ توصیه نامه تحصیلی از استاد ، مدیران همکار و محققان همکار
- تأییده مقالات علمی منتشر شد.
به نظر شما با توجه به شرایط موجود در ایران و دانشگاه‌های خارج از کشور، بهترین کشورها برای دریافت بورسیه دکترا کدام کشورها هستند؟ در صورتی که در مورد شرایط فاند دکتری در رشته‌ها و کشورهای مختلف داشته باشید، می‌توانید در کامنت‌ها قید کنید تا همکاران ما در اسرع وقت شما را راهنمایی کنند.
