در هنگام مطالعه مقالات علمی از مجلات یا ژورنالهای علمی مختلف حتماً به این نکته توجه کردهاید که برخی مجلات در بین افراد آکادمیک و محققان از جایگاه ویژهای برخوردارند و مقالات نویسندگان معتبر در چنین مقالاتی به چاپ میرسد. اما تقاوت این مجلات با یکدیگر چیست؟ در صورتی که به تازگی وارد این وادی شدهایم و آشنایی چندانی با مجلات معتبر و نویسندگان بنام نداریم، چگونه متوجه شویم کدام مجلات و نوشتههای علمی کدام نویسنده از نظر علمی از ارزش بالایی برخوردار است و میتوانیم با اطمینان از صحت نتایج به دست آمده، از آنها به عنوان داده در تحقیق خودمان استفاده کنیم و به مقالات مذکور استناد دهیم؟ در این رابطه ابتدا باید بدانیم مجلات مختلف توسط ویژگیها و شاخصهای مختلفی توسط سایتهای معتبر علمی رتبهبندی و امتیازدهی میشوند و برای ارزیابی مجلات و مقالات مختلف میتوانیم از این شاخصها بهره ببریم. یکی از این شاخصها که میتواند هم برای مجلات و هم برای مقالات مورد استفاده قرار گیرد، شاخص sjr است. در ادامه به تعریف sjr و کاربرد آن و این که این عبارت برگرفته شده از چه کلماتی است، خواهیم پرداخت.
تعریف sjr
شاخص sjr همان طور که ذکر شد، به عنوان یکی از شاخصهای معتبر علمی برای ارزیابی کیفیت علمی مجلات و مقایسه مجلات مختلف با یکدیگر به کار میرود. با وجود این که برخی افراد ایمپکت فاکتور را به عنوان مهمترین شاخص برای بررسی مجلات میشناسند، در سالهای اخیر استفاده از شاخص sjr میان محققان، از کاربرد بالاتری برخوردار بوده است. تعریف sjr از طرف نظام رتبهبندی سایمگو به منظور ارتقا بخشیدن به شاخصهای پیشین از جمله ایمپکت فاکتور و در راستای رفع انتقادات وارد بر آنها انجام گرفته است. از انتقادات وارد بر ایمپکت فاکتور ارزش ندادن به استنادات با ارزش بیشتر برای مجلات بوده است. در نظام ایمپکت فاکتور تمام استنادات دارای وزن برابری بودهاند و ناشران مجلات میتوانستند با روشهای مختلف از جمله خود استنادی، ایمپکت فاکتور مجله خود را بالا ببرند.
شاخص sjr برای رتبهبندی مجلات، از امتیازهای جمع شده از تعداد استنادات وارد شده بر نوشتههای علمی مجلات مختلف بهره میبرد و تفاوت آن با شاخصهای قبلی از جمله ایمپکت فاکتور، وزن دادن به استنادات با ارزش مقالات بوده است. به این ترتیب که استناد از مجلات معتبر و دارای شاخص sjr بالا، دارای امتیاز بیشتری در این رتبهبندی است و روشهایی همچون خود استنادی، تغییر چندانی در رتبه مجله در این روش رتبهبندی ایجاد نمیکنند. این روش رتبهبندی در محاسبه آیگن فاکتور نیز به کار رفته است و پایه آن روش رتبهبندی صفحات در سایت گوگل بوده است. محاسبه کامل و دقیق این شاخص در مطالب پیشین اشاره شده است و برای دسترسی به مطلب مربوط، میتوانید روی این آدرس کلیک کنید.
Sjr مخفف چه عبارتی است و از نظر لغوی چه معنایی دارد؟
شاخص sjr یا همان اس جی آر برگرفته شده از عبارت کامل SCImago Journal Rank و اختصاری از حروف اول کلمات این عبات است. SCImago یا همان سایمگو در فارسی، نام نظامی است که برای اولین بار این روش رتبهبندی را برای محققان تعریف کرده است. با توجه به این موضوع میتوانیم عبارت مذکور را به این صورت ترجمه کنیم: “رتبه مجلات علمی در نظام رتبهبندی سایمگو”.
گاهی اوقات به جای sjr از عبارت SJCR نیز استفاده میکنند. SJCR نیز از عبارت کامل SCImago Journal and Country Rank گرفته شده است و معنای آن “رتبه مجلات و کشورهای علمی در نظام رتبهبندی سایمگو” است. دلیل استفاده از این عبارت این است که این نظام رتبهبندی، علاوه بر این که مجلات را رتبهبندی میکند، رتبه کشورها را نیز از نظر علمی و با توجه به تعریف sjr اعلام میکند. محققان میتوانند توسط این رتبهبندی از درجه علمی یک کشور خاص اطلاع حاصل یابند.
نحوه دسترسی به این شاخص به چه شکلی است؟
دانشجویان و محققان میتوانند برای دسترسی آسان به این شاخص و میزان آن برای هر مجله خاص، یکی از دو روش زیر را به کار ببرید.
روش اول به این ترتیب است که میتوانید با جست و جو در عناوین مجلات معرفی شده در سایت ژورنال هاب مجله مورد نظر خود را پیدا کنید و مشخصات مختلف آن از جمله شاخص sjr را در آن قسمت جست و جو کنید.
روش دوم که سادهتر از روش قبلی است، نیازمند در اختیار داشتن شماره ISSN مجله مد نظرتان است. به این ترتیب که با در دست داشتن شماره ISSN بایستی مراحل زیر را دنبال کنید:
مرحله اول: وارد سایت ژورنال هاب شوید و در کادر مشاهده شده در بالای صفحه اصلی سایت، شماره ISSN مجله مد نظر را وارد کنید.
مرحله دوم: با جست و جوی عبارت وارد شده، وارد صفحه اطلاعات مجله مذکور میشوید و میتوانید اطلاعات مختلف مجله را از نظر شاخصهای مختلف علمی در آن قسمت مشاهده کنید.