نگارش رساله یا پایان نامه دکترا برای کسب مدرک دانشجویان دکترا ضروری است. این دانشجویان در طول سال‌های تحصیل خود در این مقطع بایستی موضوع مشخصی را برگزینند و با انجام تحقیقات و آزمایشات گوناگون، پس از کسب نتایج قابل قبول، حاصل تحقیقات خود را در قالب پایان نامه به نگارش در آورند. دفاع از پایان نامه دکترا در برابر اساتید و کسب نمره قبولی از آنها برای دانشجویان دکترا ضروری است. نگارش پایان نامه دکترا دارای قالب خاص و استانداردی است که در این مطلب قصد داریم به آن بپردازیم.
پایان نامه دکترا شامل چه مواردی می‌شود؟
گام بعدی برای دانشجویان دکترا پس از انجام تحقیقات و کسب نتایج حاصل از آنها، نگارش نتایج کسب شده در قالب استاندارد و از پیش تعیین شده است. در ادامه به معرفی سرفصل‌ها و زیر فصل‌های موجود در پایان نامه دکترا خواهیم پرداخت.
صفحه معرفی
این صفحه برای معرفی عنوان تحقیق، نام محقق، نام استاد راهنما و مشاور، سال انجام تحقیق و نام دانشگاه و دانشکده در ابتدای پایان نامه آورده می‌شود.
صفحه قدردانی و سپاس گزاری
در صورت نیاز محقق صفحاتی را تحت عنوان قدردانی و سپاس گزاری به طور جداگانه در رساله خود قرار می‌دهد و از افرادی که وی را در رسیدن به جایگاه کنونی یاری کرده‌اند، قدردانی می‌کند.
صفحه چکیده
چکیده در یک یا دو صفحه تنظیم می‌گردد و شامل خلاصه‌ای از هدف، موضوع پژوهش، مواد و روش کار، نتایج و جمع بندی تحقیقات است. خواننده بایستی بتواند با مطالعه این بخش از موضوع کلی تحقیقات نویسنده آگاه شود و برای خواندن ادامه متن مشتاق گردد.
فهرست مطالب
فهرست مطالب باید طوری تنظیم شود که سرفصل‌ها و زیر فصل‌ها را به طور واضح و روشنی از یکدیگر جدا کند. بخش‌های فرعی با اندکی فاصله در زیر بخش‌های اصلی آورده می‌شود.
در صفحات بعد از فهرست مطالب، صفحاتی تحت عناوین فهرست جداول، فهرست اشکال و فهرست اختصارات به کار رفته شده آورده می‌شود.
متن پایان نامه
متن پایان نامه شامل شش فصل و به ترتیب زیر است:
فصل اول: کلیات تحقیق
فصل اول شامل زیر فصل‌هایی است که در ادامه برای شما ارائه می‌دهیم:
1-1مقدمه و بیان مسئله
1-2 اهمیت و ضرورت تحقیق
1-3 اهداف تحقیق: شامل اهداف اصلی و اهداف فرعی
1-4 سوالات تحقیق: شامل سوالات اصلی و سوالات فرعی
1-5 روش شناسی تحقیق
1-6 فصل بندی رساله
1-7 اصطلاحات و مفاهیم
فصل دوم: بررسی منابع (پایه‌های نظری و پیشینه پژوهش)
در این بخش می‌توان بخشی از اصول و پایه‌های نظری مربوط به موضوع پایان نامه را مطرح ساخت. ذکر منابع در این فصل با دو روش شماره‌ای و سالی انجام می‌گیرد.
روش شماره‌ای: اگر در متن پایان نامه، نام نویسنده منبع آورده نشود، شماره مربوط به آن منبع بر اساس فهرست منابع، در آخر جمله در داخل کروشه آورده می‌شود. در صورتی که نام نویسنده در داخل متن آورده شده باشد، شماره منبع بلافاصله بعد از نام نویسنده و در داخل کروشه ذکر می‌شود.
روش سالی: در این روش در صورتی که نام نویسنده در داخل متن موجود نباشد، باید نام نویسنده و سال انتشار منبع، در داخل پرانتز و پایان جمله آورده شود. در غیر این صورت بایستی سال انتشار مقاله در داخل پرانتز و در مقابل نام نویسنده آورده شود.
فصل سوم: مواد و روش‌ها (مبانی و روش‌ها)
در این قسمت محل انجام کار و مشخصات آن، شرح کاملی از ابزار و مواد، روش‌های آزمایش و تحقیات و نحوه تجزیه و تحلیل داده‌ها ذکر خواهد شد. این کار برای راهنمایی محققان آینده و در صورت نیاز برای تکرار آزمایشات در جوامع دیگر انجام می‌گیرد.
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده
این فصل به بررسی و آنالیز داده‌های به دست آمده از آزمایشات و تحقیقات می‌پردازد و شامل مقدمه و آماره‌های به کار گرفته شده، آزمون‌های فرض برای بررسی نتایج، انواع تحلیل رگرسیون و … خواهد بود.
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
این بخش به نتایج کلی حاصل از تحقیقات می‌پردازد و شامل زیر فصل‌های زیر است:
- مقدمه
- خلاصه پژوهش
- مروری بر یافته‌های تحقیق
- مقایسه و تفسیر نتایج
- پیشنهادهایی از یافته‌های پژوهش
- محدودیت‌های تحقیق
- پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی
فصل ششم: فهرست منابع
در این قسمت منابع مورد استفاده در تحقیق به ترتیب حروف الفبا ذکر می‌شوند. منابع فارسی بایستی قبل از منابع انگلیسی آورده شود. ذکر منابع در این فصل شامل نام و نام خانوادگی نویسنده یا نویسندگان، نام منبع ، سال انتشار منبع، نام مجله منتشر کننده منبع، شماره جلد و شماره صفحات است.
ضمایم
در این قسمت به منظور استفاده احتمالی آینده داده‌ها و جداولی درج می‌شود که توضیح بیشتری بر روش تحقیق باشد.
چکیده انگلیسی
چکیده انگلیسی می‌توان در این قسمت و یا پایان بخش چکیده فارسی آورده شود.
نحوه تایپ پایان نامه دکترا
نحوه تایپ ممکن است برای دانشگاه‌های گوناگون متفاوت باشد ولی در حالت کلی می‌توان جزئیات آن این گونه ذکر کرد:
- حاشیه سمت راست 3.5 سانت و سمت چپ 2.5 سانت.
- اندازه حروف و اعداد 12 یا 14.
- عناوین هر قسمت در صفحه جدید و در میان صفحه.
- تعداد صفحات پایان نامه تجربی کمتر از 150 و پایان نامه نظری کمتر از 200 صفحه.
استخراج مقاله از پایان نامه دکترا
دانشجویان اغلب پس از نگارش پایان نامه دکترا قصد دارند یک یا چند مقاله از آن استخراج کنند. علت این کار را می‌توان در موارد زیر حلاصه کرد:
- دریافت استنادات از مقالات دیگر و معروف شدن نام نویسنده در حوزه تحقیقاتی خود.
- بالا رفتن امتیاز علمی دانشجو برای کسب درجه استادی و عضویت در هیئت علمی دانشگاه‌ها.
- بالا بردن سطح سواد علمی جامعه.
استخراج مقاله از پایان نامه برای محققان دارای مراحل مختلفی است ولی در درجه اول محققان بایستی تفاوت مقاله و پایان نامه را درک کرده باشند. این تقاوت‌ها در موارد زیر خلاصه می‌شود:
1. تفاوت در اهداف
هدف پایان نامه سنجش سطح علمی دانشجو به منظور کسب مدرک دکتراست در حالی که هدف مقاله 3 مورد مذکور در بالا است.
2. تفاوت در مخاطبان
مخاطبان پایان نامه اساتید و داوران حاضر در جلسه دفاع از پایان نامه است؛ محققان مقاله تمام جامعه علمی و افراد دیگری است که قصد یادکیری موضوع خاصی را دارند.
3. تفاوت در طول نوشته
تعداد صفحات پایان نامه 50 و تعداد کلمات 20 هزار کلمه است. در حالی که تعداد صغحات و کلمات مقاله بسیار کمتر از پایان نامه است.
4. تقاوت در چکیده
چکیده پایان نامه حدود 350 کلمه و چکیده مقاله کوتاه‌تر از پایان نامه‌ها و حدود 150 الی 250 کلمه خواهد بود.
5. تفاوت در مقدمه
مقدمه در پایان نامه دارای جزئیات بیشتری است و شامل میزان آشنایی با موضوع حاضر و پیشینه تحقیقاتی است؛ در حالی که مقدمه مقاله تنها شامل اهمیت و ضرورت انجام این تحقیق خواهد بود.
6. تفاوت در روش تحقیق
روش تحقیق در پایان نامه با جزئبات بسیار بیشتری نسبت به مقاله شکل می‌گیرد و تمامی مراحل انجام آزمایش‌ها در آن ذکر می‌شود. در حالی که در مقاله فقط روش تحقیق اصلی اشاره خواهد شد.
7. تفاوت در بحث و نتیجه گیری
در پایان نامه این قسمت دارای مفاهیم و توضیخاتی برای درک بیشتر خوانندگان از موضوع است؛ در حالی که در مقاله تنها نتیجه اصلی تحقیق ذکر خواهد شد.
8. تفاوت در منابع
این بخش گاهی اوقات در پایان نامه علاوه بر ذکر منابع و استنادات، شامل توضیح مختصری از منابع خواهد شد.
9. تفاوت در پیوست‌ها
ارائه پیوست در پایان نامه ضروری است ولی این امر در نگارش مقالات اختیاری است.
عالی و قابل قدر هست این مطالب
بسیار عالی و کمک کننده افراد مشتاق به این امر
خدا شما و تیمتون رو حفظ کنه و بهتون برکت بده