DOI (مخفف عبارت digital object identifier) یا همان شناسه برنمود رقمی، کدی برای شناسایی یک مقالۀ علمی یا سایر کارهای علمی منتشر شده است. این کد را بنیاد بین‌الملل (DOI (IDF توسعه داد و در سال ۲۰۰۰ به عموم معرفی کرد. برای هر مقاله علمی از سوی ناشر یک کد DOI تعیین می‌شود. در این مطلب قصد داریم ابتدا DOI را معرفی کنیم و سپس چگونگی ارجاع به DOI یک مقاله را تعریف کنیم.
.
چگونگی ارجاع به DOI در سبک‌های گوناگون متفاوت است.
یک DOI توسط یک آژانس به‌خصوص (Crossref) ایجاد می‌شود که شامل رشته‌ای الفبایی است که با «۱۰» و یک پیشوند چهارحرفی یا بیش‌تر شروع می‌گردد. پیشوند با یک نشان ممیز (/) و سپس یک پسوند ادامه می‌یابد؛ این پسوند را ناشر تعیین می‌کند.
DOI ها آدرس‌های یک‌دست و مخصوصی را ایجاد می‌کنند که با https://doi.org آغاز می‌شود. برای مثال DOI به‌صورت https://doi.org/10.1086/679716 شما را به مقالۀ «ویرایش اسکات: تاریخ، فلسفه، قدرت» نوشته شده توسط رابرت مه‌یر هدایت می‌کند که در ماه می ۲۰۱۵ در مجله فسلفه مدرن منتشر شده است. DOI ها به‌عنوان یک پیوند الکترونیک به نشانی اینترنتی مقاله مورد استفاده قرار می‌گیرند و تشخیص موضوع مقاله را ممکن می‌سازند.
این نشانه‌ها باید همیشه در مقالات چاپی و الکترونیک شما یا سایر کارهای علمی منتشرشده لحاظ شوند. DOI ها به‌طور معمول در صفحه اول مقاله علمی قرار می‌گیرند.
در رابطه با چگونگی ارجاع به DOI یک مقاله، کراس رف اخیراً قالب اساسی DOI را برای استفاده راحت‌ترو امن‌تر در محیط وب تغییر داده است. بین قالب به‌روز شده و قالب پیشین تفاوت‌های اندکی وجود دارد، بنابراین باید از به کار بردن صحیح قالب جدید در مرجع‌دهی‌های خود اطمینان حاصل کنید.
استنادات و مراجع
استنادها و مرجع‌ها دو مفهوم جدای از هم هستند. یک استناد نشانی است در میان نوشته در بین دو نشانه پرانتز، در حالی که یک مرجع توصیفی کامل از آن نشانی است (تمام اطلاعات مورد نیاز برای یافتن مورد ارجاع داده شده است). شما می‌توانید در یک متن چند عبارت یا نقل قول را مورد ارجاع قرار دهید و یک استناد برای آن در نظر بگیرید.
یک مثال از استناد درون‌متنی می‌تواند به‌صورت “(جانسون ۲۰۱۷)” میان پرانتز یا تنها یک عدد درون کروشه یا به‌صورت بالانویس باشد. فهرست مراجع، تمام استنادات را به‌صورت الفبایی یا ترتیب عددی بر اساس خط مشی نویسنده [یا ناشر– مترجم] مرتب می‌سازد.
توجه داشته باشید برخی از سبک‌بندی‌ها ترجیح می‌دهند به‌جای کلمۀ «مراجع» (یا references در انگلیسی)، از کلمه «کتاب‌شناسی» (یا bibliography در انگلیسی) استفاده کنند. در نظر داشته باشید این کلمات به یک معنی هستند و می‌توانند به‌جای یکدیگر مورد استفاده قرار گیرند.
فهرست پیش‌رو برخی از سبک‌بندی‌ها و نحوه ترجیح آن‌ها برای فهرست کردن DOI ها در بخش مراجع را معرفی می‌کند.
چگونگی ارجاع به DOI در سبک انجمن روان‌شناسی امریکا
سبک‌بندی انجمن روان‌شناسی امریکا (APA) به‌طور عموم در علوم اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. APA از سبک «نویسنده، تاریخ» برای استنادهای درون‌متنی (جانسون، ۲۰۱۷) استفاده می‌کند. توجه کنید ویرگول یا نشان کامای انگلیسی بعد از نام نویسنده و پیش از تاریخ قرار می‌گیرد.
در مورد چگونگی ارجاع به DOI، می‌توان گفت زمان استناد به یک مقاله در فهرست مراجع، سبک APA از DOI برای تمام محتواهای الکترونیکی استفاده می‌کند. سبک مرسوم ارجاع در روش APA به‌صورت زیر است:
Author, A. A., & Author, B. B. (Date of publication). Title of article. Title of Journal, volume number, page range. doi:0000000/000000000000 or http://dx.doi.org/10.0000/0000.
نویسنده، ا. ا.، و نویسنده، ب. ب. (تاریخ انتشار). عنوان مقاله. عنوان نشریه، شماره جلد، محدوده صفحات، DOI: ۰۰۰۰۰۰۰/۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰ یا http://dx.doi.org/10.0000/0000.
یک مثال عینی از نحوه ترتیب‌دهی سبک APA بدین شکل است:
Morey, C. C., Cong, Y., Zheng, Y., Price, M., & Morey, R. D. (2015). The color-sharing bonus: Roles of perceptual organization and attentive processes in visual working memory. Archives of Scientific Psychology, 3, 18–29. https://doi.org/10.1037/arc0000014.
موری، س. س.، کونگ، ی. ژانگ، ی. پرایس، م.، و موری، ر. د. (۲۰۱۵). مورد اضافی اشتراک رنگ: نقش سازمان‌دهی ادراکی و فرآیندهای توجهی در حافظه عملکردی تصویری. بایگانی‌های روان‌شناسی علمی، ۳، ۱۸–۲۹. https://doi.org/10.1037/arc0000014.
چگونگی ارجاع به DOI در سبک انجمن پزشکی امریکا
خط مشی سبک انجمن پزشکی امریکا (AMA) توسط پژوهشگران حوزه پزشکی و افرادی که به عنوان عضوی از صنعت انتشارات علمی و پزشکی شناخته می‌شوند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. چگونگی ارجاع به DOI در سبک AMA مشابه سبک APA است، با این تفاوت که AMA به «https://» پیش از آدرس نیاز ندارد. یک مثال از سبک مرجع‌دهی AMA به این صورت است:
Coppinger T, Jeanes YM, Hardwick J, Reeves S. Body mass, frequency of eating and breakfast consumption in 9-13- year-olds. J Hum Nutr Diet. 2012; 25(1): 43-49. doi: 10.1111/j.1365-277X.2011.01184.x
کاپینگر ت، جینز ی‌م، هاردپیک ج، ریوز س. توده بدنی، تکرر دفعات تغذیه و حذف صبحانه در افراد ۹ تا ۱۳ ساله. J Hum Nutr Diet.. ۲۰۱۲؛ ۲۵ (۱): ۴۳–۳۹. doi: 10.1111/j.1365-277X.2011.01184.x
چگونگی ارجاع به DOI در سبک انجمن زبان نوین
سبک انجمن زبان نوین (MLA) اغلب در علوم انسانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. سبک MLA اندکی با APA و AMA متفاوت است؛ بدین‌صورت که در استناد درون‌متنی پس از نام نویسنده از شماره صفحه به‌جای تاریخ انتشار مقاله استفاده می‌شود (جانسون، ۱۵). اگر از نام نویسنده در خود متن یاد شده باشد، تنها شماره صفحه در استناد مورد اشاره قرار می‌گیرد.
اگرچه سبک MLA نیاز به DOI یا نشانی اینترنتی در مرجع ندارد، استفاده از آن می‌تواند ایده مناسبی باشد؛ علی‌الخصوص زمانی که مورد ترجیح نشریه یا استادتان است. یک مثال از چگونگی ارجاع به DOI در سبک MLA بدین صورت است:
Alonso, Alvaro, and Julio A. Camargo. “Toxicity of Nitrite to Three Species of Freshwater Invertebrates.” Environmental Toxicology, vol. 21, no. 1, 3 Feb. 2006, pp. 90-94. Wiley Online Library, doi: 10.1002/tox.20155.
آلونسو، آلوارو، و خولیو آ. کاماریو. «سمیت نیتریت برای سه‌گونه از بی‌مهرگان آبِ شیرین‌زی.» سم‌شناسی محیطی، ج. ۲۱، شماره ۱، ۳ فوریه ۲۰۰۶، ش. ص. ۹۰–۹۴. کتابخانه آنلاین وایلی، doi: 10.1002/tox.20155.
در نظر داشته باشید در سبک MLA، نه نام خانوادگی و نه ابتدای نام کوچک، بلکه نام کامل نویسنده‌ها مورد اشاره قرار می‌گیرد. نام‌ها به صورت نام خانوادگی نویسنده اول در ابتدا و در ادامه نام کوچک نویسنده اول، سپس نام‌های خانوادگی دیگران مرتب می‌شود. عنوان مطالعه درون گیومه (نشان نقل‌قول) قرار می‌گیرد.
همیشه اطمینان حاصل کنید راهنمای مربوط به نویسندگان را که توسط نشریه هدفتان توصیف شده است، به‌منظور رعایت قوانین به‌خصوص در استنادات و مرجع‌دهی به‌درستی بررسی کرده باشید.
موارد فاقد DOI
بسیاری از مقالات قدیمی DOI ندارند. اگر مقالۀ شما صاحب DOI نیست، می‌توانید از عبارت «برگرفته از» در مقاله خود به همراه یک نشان اینترنتی استفاده کنید که به صفحه اصلی وب‌سایت نشریه پیوند شده است. از نشانی اینترنتی که مستقیماً به صفحه مقاله پیوند می‌دهد، استفاده نکنید. یک مثال از این مورد با سبک‌بندی APA، هنگام عدم وجود DOI در ادامه آمده است:
Author, A. A., & Author, B. B. (Date of publication). Title of article. Title of Journal, volume number. Retrieved from http://www.journalhomepage.com/full/url/.
نویسنده، ا. ا.، و نویسنده، ب. ب. (تاریخ انتشار). عنوان مقاله. عنوان نشریه، شماره جلد. برگرفته از http://www.journalhomepage.com/full/url/.
ممنون
راضی هستم ازتون.