یکی از اصلی‌ترین مراحل تحصیلات تکمیلی در مقطع ارشد و دکترا انجام تحقیقات مشخصی در حوزه تخصصی تحصیلی و نگارش نتایج آنان در قالب پایان نامه است. دانشجویان تحصیلات تکمیلی بدون انجام این تحقیقات و دفاع از تحقیقات خود در برابر هیئت داوری، مجاز به دریافت مدرک تحصیلی خود نیستند. انجام تحقیقات پایان نامه دارای ابعاد به خصوص و فاکتورهای فراوانی است که دانشجویان بایستی قبل از شروع تحقیقات با این مباحث به طور کامل آشنا شده باشند. یکی از ابعاد اصلی این تحقیقات در رابطه با متغیرهای انتخابی است. دانشجویان بایستی پس از این که موضوع مورد تحقیق خود را انتخاب کردند، موارد اصلی تحقیقات خود را به عنوان متغیرهای تحقیق در نظر بگیرند. متغیرهای تحقیق انواع مختلفی دارند که مهم‌ترین آنها متغیرهای مستقل و وابسته است. در این مورد قصد داریم مطالبی را به طور اختصاصی در رابطه با متغیر مستقل و وابسته در پایان نامه ارائه دهیم.
متغیر مستقل و وابسته در پایان نامه
متغیر چیزی است که شما در طی تحقیقات خود قصد دارید آنها را اندازه گیری کنید. متغیر می‌تواند هر چیزی اعم از اشیا، زمان، احساسات، اتفاقات و یا ایده‌ها باشد. به عنوان مثال در صورتی که شما احساس اشخاص را در رابطه با برنامه‌های تلویزیونی مختلف مورد مطالعه قرار دهید، متغیرهای این تحقیق برنامه‌های تلویزیونی و احساسات افراد خواهد بود.
همان طور که اشاره شد متغیرها دارای انواع مختلفی هستند که دانشجویان بایستی پس از انتخاب متغیرهای تحقیقات خود، نوع آنها را نیز مشخص کنند. انواع مختلف متغیرها عبارتند از متغیرهای مستقل، وابسته، تعدیلگر، متغیر میانجی، متغیر کنترل و مداخله‌گر. به جز متغیرهای مستقل و وابسته که در اغلب تحقیقات حداقل یک مورد از هریک یافت خواهد شد، حضور متغیرها از انواع دیگر بسته به نوع تحقیق متفاوت خواهد بود. در ادامه به بررسی متغیر مستقل و وابسته و تفاوت‌های این دو مورد خواهیم پرداخت.
متغیر مستقل چیست؟
متغیر مستقل متغیری است که محقق آن را تغییر می‌دهد و یا به خودی خود و بدون تاثیر پذیرفتن از سایر عوامل تغییر می‌کند. متغیر مستقل (که برخی اوقات از آن به عنوان متغیر ساختگی یاد میشود)، متغیری است که تغییرات آن تحت تاثیر سایر متغیرهای تحقیق نیستند و تنها در صورتی تغییر خواهند کرد که محقق بر روی آنها تغییراتی را اعمال کند و یا به خودی خود تغییر کنند. دو متغیر بسیار معروف در رابطه با متغیرهای مستقل زمان و سن افراد است. هیچ متغیر یا شرایطی وجود ندارد که بتواند زمان را به عقب و جلو براند و یا سن افراد را کم و زیاد کنند. در واقع این دو متغیر کاملا مستقل از عوامل دیگر هستند.
متغیر وابسته چیست؟
متغیر وابسته متغیر است که در حال مطالعه روی آن هستیم. متغیر وابسته (که برخی اوقات از آن به عنوان متغیر پاسخ یاد میشود)، متغیری است که در تحقیقات مورد مطالعه قرار می‌گیرند و اندازه گیری می‌شوند. منظور از متغیر وابسته متغیری است که در نتیجه تغییرات متغیر مستقل تغییر خواهد کرد. به عنوان مثالی از متغیرهای وابسته میتوان به قد افراد در طول عمرشان اشاره کرد. متغیر وابسته یا همان قد افراد، بسته به متغیر مستقل یا همان سن، متفاوت خواهد بود.
تفاوت متغیر مستقل و متغیر وابسته
یک راه آسان برای تشخیص متغیر مستقل و متغیر وابسته در تحقیقات توجه به این نکته اساسی است که متغیر مستقل متغیری است که شما آن را تغییر می‌دهید، در حالی که متغیر وابسته متغیری است که به علت اعمال تغییرات در متغیر مستقل تغییر خواهد کرد. همچنین شما می‌توانید طبق قاعده علت و معلولی، متغیر مستقل را به عنوان علت و متغیر وابسته را به عنوان معلول در نظر بگیرید.
درک بهتر این دو متغیر، با ارائه چند مثال قابل درک‌تر خواهد بود؛ از این رو در ادامه به ارائه چند مثال در این زمینه پرداخته‌ایم.
مثال برای متغیرهای مستقل و وابسته در پایان نامه
در این بخش به معرفی سه مورد تحقیقاتی و تشخیص متغیرهای مستقل و وابسته در هر مورد می‌پردازیم:
مثال اول: تحقیقاتی را در نظر بگیرید که قصد دارید تاثیر میزان خواب افراد بر نمرات کسب شده در آزمون را اندازه گیری کند. متغیر مستقل در این تحقیقات میزان زمان خواب افراد و متغیر وابسته نتایج و نمرات کسب شده در آزمون برای آنان خواهد بود.
مثال دوم: بررسی میزان جذب آب توسط دستمال کاغذی در برندهای مختلف موجود در بازار. در این تحقیقات نیز متغیر مستقل برند دستمال کاغذی و متغیر وابسته میزان جذب آب توسط دستمال کاغذی خواهد بود.
مثال سوم: بررسی میزان افزایش دمای سطح دریا و تاثیر آن بر زندگی جلبک‌ها. برای این کار بایستی آزمایشی طراحی شود که تعداد جلبک‌ها در یک حجم نمونه از آب دریا و دمای آب در آن منطقه اندازه گیری شود. در این مثال متغیر مستقل دمای آب دریا و متغیر وابسته تعداد جلبک‌های موجود در حجم نمونه خواهد بود.
واضح هست که هیچ کدام از متغیرهای مستقل مذکور تحت هیچ شرایطی بر اساس سایر متغیرهای تحقیق متغیر نخواهند بود. هر کدام از این متغیرها تنها با اراده محقق و یا به خودی خود تغییراتی را خواهند داشت. در حالی که تغییرات ایجاد شده در متغیرهای وابسته که مورد بررسی قرار گرفت، به طور مستقیم تحت تاثیر تغییرات متغیر مستقل بودند.
حال می‌توانید برای تست یادگیری صحیح خود در رابطه با متغیرهای مستقل و وابسته، در مثال‌های زیر این دو متغیر را تشخیص دهید:
- شما برندهای مختلفی را از یک ماده غذایی به خصوص خریداری می‌کنید تا بهترین آنها از نظر کیفیت را انتخاب کنید.
- شما برای انجام تکالیف خود نیاز دارید تا مدت زیادی از شب را بیدار بمانید ولی قصد دارید بدانید میزان خواب شما در طول شب، تا چه حد بر نتیجه امتحان روز بعد تاثیرگذار خواهد بود.
- جراحی دندان شما حدود سی دقیق زمان بر خواهد بود ولی زمان انتظار شما در اتاق انتظار به طور دقیق مشخص نیست. از این رو میزان زمان تلف شده شما در مطب دندانپزشکی، مجموع میزان انتظار شما و زمان جراحی (سی دقیقه) خواهد بود.
پاسخ مثال‌ها
متغیرهای مستقل: برند ماده غذایی، میزان خواب شما و میزان انتظار در اتاق انتظار دندانپزشکی
متغیرهای وابسته: کیفیت ماده غذایی، نتیجه آزمون، کل زمان تلف شده برای جراحی دندان
شما چه متغیر مستقل و وابسته در پایان نامه خود به کار برده‌اید؟ تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
خیلی مفید بود
ممنون🙏
عالی بود ممنون
دوست عزیز
ممنون از شما که به سایت ما سر می‌زنید و نظرات خودتان را بیان می‌کنید.
سپاس
عالی مرسی
دوست عزیز
از شما خیلی ممنون هستیم که نظر خودتان را با ما به اشتراک می‌گذارید.
با آرزوی موفقیت شما
آیا موردی که در متغییر وابسته دخیل هستن ولی در عنوان تحقیق ذکر نشده اند نیز جز متغییر وابسته محسوب می شوند؟ بطور مثال افزایش دلبستگی در مهد کودک ها… آیا مثلا یک عامل مانند انتخاب رنگ مناسب جز متغییر وابسته با ذکر شود یا نه؟
سلام میشه بگین دررابطه با موضوع بررسی تحریم اقتصادی و تاثیر آن بر اقتصاد کشور و زندگی مردم متغییر وابسته چی هست و متغییر مستقل چی؟؟
سلام
تحریم اقتصادی میشه متغیر مستقل
تاثیر آن بر اقتصاد میشه متغیر وابسته
سلام،میشه متغیرهای موضوع من رو بگید : مبانی فقهی جنگ روانی از منظر مذاهب خمسه
سلام،میشه متغیرهای موضوع من رو بگید
ارزیابی و آسیب شناسی عملکرد وزارت بهداشت بر تطبیق برنامه واکسین کرونا در شهر …بر اساس رویکرد سیستمی
سلام. خیلی خوب بود.
من میخام یک مقاله درباره “تاثیرات منفی گیم روی افراد” بنویسم. (البته هنوز عنوانم میشه تغیراتی بهش بدم. در همین مورد باید یک مقاله بنویسم)
اگه اشتباه نکنم. “گیم ها” میشه مستقل و نتیجه گیم که روی افراد میاد میشه وابسته. درسته؟
اگه بتونید یک عنوان جذاب درین مورد بهم بدین که متغیرهای اون هم مشخص بشه خیلی ممنون میشم.
دوست عزیز
نه متاسفانه عنوان را باید براساس محتوا و با توجه به نوآوری کارتان بنویسید.
سلام در موضوع
بررسی رابطه استرس و خودشناسی دانشجویان دانشگاه کدام متغیر وابسه و کدام مستقل است ؟!
سلام شما باید بنویسید بررسی رابط استرس در خودشناسی دانشجویان یا بنویسید بررسی رابط استرس و خودشناسی بر دانشجویان دانشگاه…
در اولی دو متغیر مستقل خودشناسی و استرس را دارید و متغیر وابسته دانشجویان دانشگاه…
دومی متغیر مستقل بررسی استرس و متغیر وابسته بر خودشناسی دانشجویان دانشگاه..
ممنونم. خیلی ساده این مفهوم رو یاد گرفتم
دوست عزیز
خیلی خوشحال هستیم که این نوشته برای شما مفید واقع شده است، ممنون هستم که نظر خودتان را با ما به اشتراک می‌گذارید.
موفق باشید.
ممنون، مطالب خوب دیگه هم بذارین.
دوست عزیز
خوشحال هستیم که این نوشته برای شما مفید بود، چشم سعی می‌کنیم تا مطالب بیشتری را به اشتراک بگذاریم.
طراحی داخلی ترمینال دوم فرودگاه (شهر فلان) با تاکید بر آرامش روانی در فضا
کدام متغیر وابسته و مستقل است.
آیا میتوان گفت که متغیر هاي مستقل نیز از مواردي مانند تایم پرواز مسافرین، نحوه جابجـایی افـراد از ترمینـال بـه هواپیما و ایجاد امکاناتی از قبیل جذب مخاطبین، تامین امنیت مجموعه، شکل هندسی و فرم بدنـه هـا، جداره ها و کالبد آن، ارتباطات فضایی، کاهش استرس مسافرین است به طراحی مناسب/
وابسته : میزان سن افراد، میزان در آمد افراد، نوع قشر و طبقه اجتماعی استفاده کنندگان از پرواز، مقدار بار آنها و همچنین مقصد مسافرین از مهم ترین متغیر های وابسته هستند.
متغیر هاي زمینه اي در این تحقیق ویژگی هاي مکانی تهران در نظر گرفته شده است
سلام میشه خواهش کنم در رابطه با موضوع طراحی کتابخانه عمومی با رویکرد حضور پذیری کدام مستقل و کدام وابسته است؟
خیلی عالی توضیح دادین. ممنون
دوست عزیز
خوشحالیم که این نوشته برای شما مفید بود و ممنون که نظرات خودتان را با ما به اشتراک می‌گذارید.
چقدر ساده و قابل فهم بود ممنونم
الان به راحتی میتونم تشخیص بدم
بررسی تاثیر سیستم اطلاعات مدیریت بر توانمندی سازی کارکنان
سیستم اطلاعات متغیر مستقل
توانمند سازی متغیر وابسته
دوست عزیز
خوشحالیم که این نوشته برای شما مفید بود، ممنون که نظر خودتان را با ما به اشتراک می‌گذارید و به سایت ما سر می‌زنید.
با سلام . در عنوان پایان نامه ، تعریف نظری و عملیاتی متغیر مستقل و وابسته رو نوشتم ، متغیری دیگری هم نیاز هست تا تعریف شود؟
دوست عزیز
بهترین پیشنهاد به شما این است که سوال تخصصی‌تان را در مورد رشته خودتان از استادهای خودتان پرسیده و در میان بگذارید تا نتیجه بهتری بگیرید.
سلام علیکم خسته نباشید اگر میشود من در شرف نوشتن پایانامه هستم کمکم کنید
دوست عزیز
چه کمکی از دست ما برمی‌آید؟ می‌توانید براساس نوشته‌های سایت اطلاعات کافی را کسب کنید.
میران سواد والدین بر یادگیری کودکان. میزان سواد متغیر مستقل و یادگیری کودکان متغیر وابسته.
سلام خسته نباشید
جسارتا برای موضوع برسی روش ها و تکنیک های حل جدید مسئله مقدوره متغیر وابسته و مستقل لطف کنید ممنون سپاسگزارم
سلام ، محمد هستم
موضوع پایان نامه من تشخیص برخط امضاء هستش . و رشته من نرم افزار کامپیوتره.
فکر میکنم متغیر های مستقل من میزان بزرگی و کوچکی امضاء فرد امضاء کننده است و متغیر وابسته من آستانه های تشکیل شده برای این امضاء ها میباشد که امضاء فرد امضاء کننده متاثر از: میزان نور محیط، حالت فرد که نشسته است یا سرپا ، و حالتهای روحی و بدنی فرد هنگام امضاء زدن بستگی دارد و متغیر است .
مثال ذهنی دیگه ای که میتونم بزنم ،به عنوان متغی مستقل ،حال روحی افراد و در نتیجه آن (متغیر وابسته) ورزش کردن یا ورزش نکردن افراد و یا موفقیت در زندگی رو میتونم مثال بزنم که حال افراد به خودی خود در روزهای مختلف در حال تغییره و حتی خود فرد هم کاملا در آن تصمیم گیرنده نیست . یعنی متغیرمون خیلی مستقله و محقق در آن تصمیم گیرنده نهایی نیست .
سلام. عنوان پایان نامه من «مجلس چهاردهم و مقدمات ملی شدن صنعت نفت ایران» است. به نظر شما متغیرهای مستقل و وابسته اش چه می شوند؟ متشکرم.
سلام
متغیر مستقل و وابسته این عنوان چی میشه؟
واکاوی تجارب زیسته مردان از تجربه خشونت از سوی همسرانشان در محیط خانواده: یک مطالعه پدیدار شناسانه
با سلام و تشکر فراوان،موضوع پایان نامه ارشد من نقش فناوری اطلاعات در آموزش و ترویج کشاورزی هست،ممکنه متغیر وابسته و مستقل رو مشخص کنید،با تشکر
سلام
در مورد موضوع تولید بدون کارخانه متغییر مستقل و وابسته کدام هستند
عالی بود. ممنون
سلام ضمن تشکر از شما میشه لطفا همون خانومه که عکسش رو بالا گذاشتید رو بدید ما بکنیم بریم دنبال زندگیمون؟