محققان و دانشجویان بعد از نوشتن مقاله یا یک نوشته علمی، علاقه دارند تا اثر خود را در یک مجله علمی معتبر به چاپ برسانند. چاپ مقاله و گرفتن پذیرش از یک مجله علمی معتبر برای خود اثر و نویسنده آن با ارزش علمی بالایی همراه است و پژوهش‌گران می‌توانند از آن در رزومه کاری یا تحصیلی خود یاد کنند و از امتیازات چاپ مقاله نیز برخوردار گردند. همچنین افرادی که در تحقیقات خود قصد استفاده از نتایج تحقیقات پیشین را دارند، ترجیح می‌دهند تا جهت اطمینان از صحت اطلاعات مقاله مد نظر، از مقالات چاپ شده در مجلات و منابع معتبر و با رده‌های علمی بالا بهره ببرند. معتبر بودن مجلات در زمینه‌های تخصصی مختلف با فاکتورهای مختلفی سنجیده می‌شود. از جمله فاکتورهای بسیار مهم و پرکاربرد جهت سنجش کیفیت علمی مجلات، ایمپکت فاکتور یا ضریب تاثیر مجلات است. در این مطلب قصد داریم به این موضوع بپردازیم که ایمپکت مقاله چیست و چه کاربردهایی دارد؟
ایمپکت مقاله چیست ؟
ایمپکت فاکتور مقاله یا همان IF )Impact factor)، بستگی به تعداد ارجاعات به مقالات و نوشته‌های علمی مختلف یک مجله دارد. به این ترتیب که با افزایش تعداد استنادات به مدارک علمی مجلات، نمره مجله از نظر ایمپکت فاکتور بالا می‌رود. از ایمپکت فاکتور با عنوان JIF) Journal Impact Factor) یا همان ضریب تاثیر مجلات نیز یاد می‌شود. این ضریب توسط یوژن گارفیلد، بنیانگذار مؤسسه Scientific Information اختراع شد و از سال ۱۹۷۵ تاکنون هر ساله برای مجلات معتبر علمی محاسبه و ارائه می‌شود.
روش محاسبه‌ی ایمپکت مقاله چیست ؟
ایمپکت فاکتور مجله برای یک مجله خاص به این ترتیب به دست می‌آید که تعداد ارجاعات یا استنادات به مقالات و مدارک علمی دیگر مجله مد نظر، در طی دو سال گذشته را به تعداد کل مدارک علمی منتشر شده در طی دو سال اخیر و در مجله مذکور تقسیم می‌کنند و عدد به دست آمده را برابر ضریب تاثیر مجله در نظر می‌گیرند. البته که در سال‌های اخیر انتقاداتی بر نحوه محاسبات این ضریب و به خصوص امکان دستکاری داده‌ها توسط ناشرین مجلات مختلف وارد شده است و محققان بایستی جهت اطمینان از اعتبار مجلات علاوه بر ایمپکت فاکتور از فاکتورها و شاخص‌های دیگر مجلات از جمله ضریب اس جی آر، آیگون فاکتور و… اطلاع داشته باشند. تمامی شاخص‌های ارزیابی مجلات در سایت ژورنال هاب قابل دسترسی است که در ادامه به نحوه دسترسی به داده‌های مجلات از طریق این سایت اشاره خواهیم کرد.
چگونه به ایمپکت فاکتور مجلات مختلف دسترسی پیدا کنیم؟
پس از یافتن پاسخ به سوال ایمپکت مقاله چیست برای بسیاری از محققان این سوال پیش می‌آید که راه دسترسی به ایمپکت مقاله چیست؟ یافتن ایمپکت فاکتور یا همان ضریب تاثیر مجلات روش‌های مختلفی دارد. سایت ژورنال هاب یکی از منابع معتبر برای دسترسی سریع و آسان به ایمپکت فاکتور مجلات به حساب می‌آید. برای اطلاع از امتیاز مجله از نظر ایمپکت فاکتور، کافی است شماره ISSN مجله مد نظر را در اختیار داشته باشید و مراحل زیر را دنبال کنید:
- وارد سایت ژورنال هاب به آدرس اینترنتی jhub.ir شوید.
- در صفحه اصلی و در کادر زیر شماره ISSN مجله مد نظر را وارد کنید و عبارت نوشته شده را جست و جو کنید. به عنوان مثال می‌توانید شماره 0030-3992 را که مربوط به ISSN مجله Optics and Laser Technology است، در کادر وارد کنید و با کلیک بر روی علامت ذره بین وارد صفحه اطلاعات مجله شوید.
- پس از وارد شدن به صفحه اطلاعات مجله مد نظر، می‌توانید داده‌های مختلف مرتبط با مجله از جمله ایمپکت فاکتور آن را طبق شکل زیر مشاهده کنید.
- همچنین جهت اطلاعات از تغییرات امتیازات مجله مد نظر از منظر ضریب تاثیر، می‌توانید از نمودارهای زیر استفاده کنید:
معیار ایمپکت فاکتور چگونه به منظور مقایسه مجلات مختلف به کار برده می‌شود؟
یکی از انتقاداتی که همواره به مقایسه مجلات و ارزیابی کیفیت آن‌ها از طریق ایمپکت فاکتور وارده بوده است، مناسب نبودن این شاخص جهت بررسی مجلات در فیلدهای تخصصی مختلف است. به این معنی که در صورتی که قصد داریم مجلات را در زمینه‌های تخصصی مختلف با یکدیگر مقایسه کنیم، نمی‌توانیم از این شاخص استفاده کنیم. این شاخص تنها به منظور مقایسه مجلات مختلف در یک رشته تخصصی به خصوص کاربرد دارد و زمانی که می‌خواهیم در رابطه با معتبر بودن مجله از نظر رتبه ایمپکت فاکتور اظهار نظر کنیم، بایستی حتماً از نمره ایمپکت فاکتور مجلات بسیار معتبر در رشته تخصصی مد نظر اطلاع داشته باشیم و این نمره را به عنوان معیار و به جهت سنجش کیفیت علمی مجله مد نظر به کار بریم.
سلام
عالی بود
دوست عزیز
خوشحالیم که این نوشته برای شما مفید بود و ممنون که نظرات خودتان را با ما به اشتراک می‌گذارید.
ببخشید من سوالی که داشتم اینه که هر ساله چه زمانی ایمپکت مجلات محاسبه می شود؟