محققان و نویسندگان مقالات، پس از نگارش یک مقاله علمی قصد دارند آن را در یکی از مجلات معتبر و با ایمپکت فاکتور بالا به چاپ برسانند. شاید یکی از مهم‌ترین موارد برای انتخاب مجله هدف جهت ارسال مقاله، اطلاع یافتن از اهداف مجله و نوع مقالات چاپ شده در آن باشد. مقالات معتبر علمی از نظر سطح علمی به دو نوع علمی ترویجی و علمی پژوهشی طبقه‌بندی می‌شوند. همان طور که در مطالب پیشین اشاره کردیم، مقالات علمی پژوهشی به مقالاتی اطلاق می‌شود که نویسنده یا محقق در نگارش آنها با تحقیق بر روی داده‌های خام، ایده جدیدی به جامعه علمی ارائه دهد و تنها به بررسی تحقیقات پیشین بسنده نمی‌کند( برای مشاهده مطلب مربوط می‌توانید روی این آدرس کلیک کنید). در این مطلب قصد داریم به این پرسش پاسخ دهیم که مقاله علمی ترویجی چیست و چه تفاوتی با مقالات علمی پژوهشی دارد؟
مقاله علمی ترویجی چیست ؟
بر خلاف مقالات علمی پژوهشی این مقالات دارای ایده جدید و نوآورانه‌ای از جانب نویسنده مقاله نیستند و هدف آنها اغلب مرور فرآیند تحقیقات پیشین و مطالعه نتایج آنها در یک حوزه تخصصی به خصوص و موضوع مشخص است. این مقالات نتایج و داده‌های موجود در مقالات پیشین را گردآوری می‌کنند و به طور خلاصه و در یک مقاله جامع آنها را به نگارش در می‌آورند. نویسنده این مقالات هم‌چنین می‌تواند ساختار جدیدی به تحقیقات گذشته دهد و نتایج را طبق نظر خود تفسیر کند. مقالات علمی ترویجی برای خوانندگان خود یک دید کلی از مجموع تحقیقات انجام شده در یک زمینه خاص و نتایج آنها فراهم می‌کند و سعی می‌کند آنها را به زبان خود برای مخاطبان تفسیر کند.
از لحاظ درجه‌بندی نشریات علمی در ایران، بالاترین درجه نشریات دانشگاهی در ایران، مربوط به نشریات علمی پژوهشی است و در رتبه دیگر مقاله‌های علمی ترویجی قرار دارند.
مقاله علمی ترویجی چیست ؟ به طور کلی، مقاله علمی ترویجی، مقاله‌ای است که ایده اصلی آن گردآوری نتایج تحقیقات پیشین است.
انواع مقاله علمی ترویجی
همان گونه که ذکر شد، نویسنده این مقالات ایده اصلی خود را از مقالات و تحقیقات پیشین موجود در یک زمینه تخصصی مشخص می‌گیرند و مطلب جدیدی به جامعه علمی اضافه نمی‌کنند. با این وجود نویسنده مقاله علمی ترویجی می‌تواند به روش‌های مختلفی این کار را انجام دهد که منجر به تولید نوع خاصی از مقالات علمی ترویجی می‌گردد. انواع مقالات علمی ترویجی به ترتیب زیر قابل طبقه‌بندی هستند:
- مقالات علمی ترویجی مروری: این مقالات مطالب و نتایج تحقیقات پیشین در یک زمینه بخصوص را در یک مقاله جدید گردآوری می‌کنند و در اختیار مخاطبان قرار می‌دهند.
- مقالات علمی ترویجی ترجمه‌ای: این مقالات معمولاً ترجمه‌ای از یک مقاله علمی معتبر را در یک زبان جدید، در اختیار خوانندگان بومی قرار می‌دهند.
- مقالات علمی ترویجی تحلیلی: نویسنده این نوع از مقالات، علاوه بر گردآوری نتایج تحقیقات پیشین در یک موضوع مشخص، نتایج آنها را تحلیل می‌کنند و روش انجام تحقیق و نتایج به دست آمده را به زبان خود تفسیر کرده، در اختیار مخاطبان قرار می‌دهند.
در بین انواع مقالات علمی ترویجی، مقالات تحلیلی از ارزش علمی بالاتری برخوردارند و امتیاز بیشتری برای خود و نویسنده خود از منظر رزومه کاری و تحصیلی کسب خواهند کرد.
ساختار یک مقاله علمی ترویجی چیست ؟
عنوان مقاله
عنوان مقاله بایستی عبارتی متشکل از حاقل کلمات ممکن باشد که بتواند به صورت جامع و کامل موضوع اصلی مقاله را به مخاطب انتقال دهد.
معرفی
این قسمت شامل معرفی نویسندگان مقاله، ذکر نام آنها، مرتبه علمی آنها، آدرس، شماره تلفن، آدرس ایمیل و فاکس می‌شود.
چکیده
در این قسمت نویسنده بایستی به صورت کلی و بدون ورود به جزئیات خواننده را از موضوع مقاله آگاه سازد و وی را برای مطالعه ادامه متن مشتاق سازد.
کلمات کلیدی
کلمات کلیدی به دنبال چکیده در مقاله آورده می‌شوند و شامل کلماتی هستند که بیشترین ارتباط را با متن مقاله دارند و مخاطبان را در جستجوی مقالات مرتبط یاری می‌کنند.
مقدمه
این قسمت شامل معرفی موضوع مقاله و بخش‌های مختلفی آن است که در ادامه مخاطب با آنها مواجه خواهد شد.
تعاریف
در این قسمت متغیرهای مختلف تحقیق با ارائه منابع معتبر و استناد به آنها تعریف خواهد شد.
متن اصلی
این قسمت با تیترهای مختلفی برای مخاطب ارائه می‌شود و برای هر تیتر موضوعات مختلف و مناسب با تیتر مربوط در اختیار خواننده قرار داده می‌شود.
نتایج
در این قسمت با ارائه جداول و نمودارها خواننده از نتایج تحقیقات مختلف آگاه می‌شود و هم‌چنین تفسیر نویسنده از نتایج به دست آمده را نیز دریافت می‌کند.
جمع‌بندی
در این قسمت که به زبان خود نویسنده نگارش خواهد شد، نویسنده بایستی ضرورت تحقیقات انجام گرفته شده و جمع‌آوری نتایج تحقیقات مختلف را در اختیار مخاطبان قرار دهد و کاربرد نتایج به صورت تئوری و کاربردی را برای مخاطب شرح دهد.
سپاس‌گزاری
این قسمت شامل قدردانی از افرادی است که نویسنده را در انجام تحقیقات و نگارش مقاله یاری کرده‌اند.
منابع
در این بخش منابعی که نویسنده در متن مقاله به آنها استناد کرده است به ترتیب حروف الفبا ذکر می‌شود. منابع فارسی بایستی پیش از منابع انگلیسی ذکر شوند.
در این نوشته سعی کردیم تا به این سوال که مقاله علمی ترویجی چیست پاسخ دهیم و تفاوت‌های رایج بین مقاله علمی پژوهشی و علمی ترویجی را بیان کنیم. در صورتی که تجربه نگارش مقاله علمی ترویجی را دارید، تجربه‌های خود را با خوانندگان ما به اشتراک بگذارید.
بسیار عالی بود.
دوست عزیز
ممنون از شما نظر خودتان را با ما به اشتراک می‌گذارید و خوشحال هستیم که این نوشته برای شما مفید واقع شده است.