نوشتن مقاله پژوهشی یکی از مرسوم‌ترین راه‌ها برای تعیین سطح توانایی‌های آکادمیک دانشجویان است. به منظور آشنایی با شیوه نوشتن مقاله علمی مؤثر که هم از نظر تحلیلی و هم از نظر تئوریک قابل اتکا باشد، می‌بایست گام‌های مشخصی را بپیمایید. نکته کلیدی در این امر، باور به توانایی یک فرد در انجام پژوهشی گسترده و ارائه تحلیلی مناسب در موضوع پیش رو است. در این مطلب می‌خواهیم در هفت گام به ارائه‌ی یک نقشه‌ی کلی برای نگارش مقالات علمی بپردازیم.
گام اول – انتخاب موضوع مرتبط، مرحله‌ای مهم در شیوه نوشتن مقاله علمی
زمانی که به دانشجویان، آزادی عمل جهت انتخاب زمینه تحقیقاتی اعطا می‌شود، توصیه می‌گردد که بر یک موضوع روز تمرکز کنند. انتخاب یک موضوع که به مسائل روز مرتبط باشد، نه تنها استاد شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه به شما کمک می‌کند با انتشار دیدگاه خود در آن موضوع خاص، اثری را از خود به جای بگذارید. علاوه بر این‌ها، اطلاعات مربوط به موضوعات روز، با روش‌های ساده‌تری از طریق راه‌های آنلاین و آفلاین، قابل دسترسی هستند. انتخاب یک موضوع که با آن آشنایی دارید در ادامه مسیر پژوهش، به نوشتار شما کمک خواهد کرد.
گام دوم- پژوهش
این گام مهم‌ترین و ضروری‌ترین بخش در شیوه نوشتن مقاله علمی است. برای نوشتن یک مقاله پژوهشی که برداشتی نو و متفاوت به همراه داشته باشد، در ابتدا می‌بایست به مقالاتی که تا به امروز منتشر شده و در دسترس عموم قرار دارد مراجعه کنید. انتخاب یک مقاله پژوهشی به عنوان یک مقاله تراز اول (A+) به میزان پژوهش‌هایی که تا پیش از این انجام گرفته، وابسته است. در اینترنت و کتابخانه‌های محلی و دانشکده خود به دنبال منابع بگردید و تا جایی که می‌توانید اطلاعات به دست بیاورید. به‌جای خواندن مقالات ویکی‌پدیا، به منابعی رجوع کنید که برای آن مقالات مورد استفاده قرار گرفته‌اند. مراجعه به مجلات، نشریات علمی و روزنامه‌ها می‌تواند به شما برای فهم بهتر یک موضوع خاص کمک کند.
گام سوم – نوشتن “بیان مسئله“
یک مقاله پژوهشی، نوشته‌ای است که دیدگاهی نو در رابطه با موضوع فعلی بیان می‌دارد و در شیوه نوشتن مقاله علمی باید به این موضوع توجه کنیم. لذا اولین کاری که می‌بایست در حین نوشتن مقاله انجام دهید، آگاه کردن خوانندگان در رابطه با درون‌مایه‌ی اصلی آن مقاله است. این امر در ادبیات فنی تحت عنوان «بیان مسئله» شناخته می‌شود. مقاله پژوهشی شما بر اساس توانایی شما در بیان مسئله امتیازدهی خواهد شد، لذا باید در توصیف آن دقت لازم را به عمل آورید.
گام چهارم – ترسیم طرح کلی
بعد از این که تمام اطلاعات لازم را جمع‌آوری کردید و “بیان مسئله“ خود را پیش‌نویس کردید، گام بعدی در شیوه نوشتن مقاله علمی، ترسیم طرحی کلی است. بیش‌تر مقالات پژوهشی و گزارش‌ها سه بخش اساسی دارند: مقدمه‌ای همراه با جزئیات، بدنه اصلی مقاله و نتیجه‌گیری. هر یک از این بخش‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند و تمرکز شما بر روی ترسیم طرحی کلی، باید بر اساس این بخش‌ها باشد. به عنوان مثال، بخش مقدمه باید یک دید کلی در رابطه با موضوع ارائه دهد تا خوانندگان پیش از آن‌که به متن اصلی برسند، آمادگی ذهنی لازم را کسب کنند.
گام پنجم – نوشتن مقاله علمی
این گام مرحله‌ای است که نوشتار مقاله شما آغاز می‌گردد. از آن‌جا که شما طرح کلی را ترسیم کرده و اطلاعات را در اختیار دارید، تنها نیاز به نوشتن دارید. در نظر داشته باشید که این نوشتار، نخستین پیش‌نویس شماست و می‌بایست در ادامه پیش از آماده‌سازی مقاله نهایی، آن‌را چندین مرتبه مورد بازبینی قرار دهید. بنابراین به جای این که بر نبود اشتباهات تمرکز کنید، به شما پیشنهاد می‌کنیم آن‌چه را که از ذهنتان عبور می‌کند به رشته تحریر درآورید. ویرایش، ساختاربندی و تصحیح نوشتار در ادامه میسر است.
به دانشجویان پیشنهاد می‌گردد که به طور ملموس، خود را در نوشتن مقالات علمی و گزارش‌هایشان درگیر نمایند.
گام ششم – بازبینی و ویرایش
بعد از این‌که نوشتن مقاله پژوهشی را به پایان بردید، زمان آن فرا می‌رسد که به ویرایش و ساختاربندی اقدام نمایید تا خواننده را راستای پیمایش درست در متن هدایت کنید. در این مرحله لازم است که چندین مرتبه تمام متن خود را مطالعه کرده و هر قسمتی را که به نظر می‌رسد نیاز به بهبود دارد مورد بازبینی قرار دهید.
گام هفتم – ویرایش نهایی
زمانی که ساختار و محتوای مقاله به پایان رسید، باید متن را غلط‌یابی کرده و اقدام به ویرایش آن کنید. مطلوب‌ترین حالت این است که به جای استفاده از کلمات ثقیل، بر استفاده از جملات کوتاه و ساده‌ای که مستقیماً محتوای مربوط را ارائه می‌دهند تکیه کنید. با این‌وجود، در صورتی که ضروری است از کلمه‌ای تخصصی استفاده کنید، می‌بایست این کار را انجام دهید. غلط‌یابی مقاله پژوهشی شما بسیارضروری است چرا که هیچ‌کس به خواندن مقاله‌ای آغشته به اشتباهات نوشتاری و نگارشی علاقه ندارد.
نوشتن یک مقاله پژوهشی می‌بایست فرآیندی گام به‌گام و تدریجی باشد، و امیدواریم ارائه این گام‌ها، به شما برای نوشتن مقاله‌ای تراز اول در هر زمینه‌ای، یاری برساند. به یاد داشته باشید که برای نیازهای تخصصی، همواره می‌توانید یک نویسنده‌ی مقاله حرفه‌ای را استخدام کنید.
